Ciąża to okres zwiększonego zapotrzebowania na niektóre substancje czynne. Dużo mówi się o tym, że w tym czasie konieczna jest suplementacja kwasu foliowego i jest to rzeczywiście prawdą, jednak oprócz tego jest też kilka innych związków, które przyszła mama powinna zażywać. Co powinny zawierać suplementy dla kobiet w ciąży? Odpowiadamy!

Suplementacja w ciąży – co powinna suplementować każda ciężarna?

W lipcu 2020 roku opublikowano rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) dotyczące suplementacji kobiet ciężarnych. Eksperci szczegółowo opisali w nich rolę i wskazania oraz określili zalecane dawkowanie pięciu substancji czynnych, będących głównymi elementami racjonalnej suplementacji kobiet w ciąży. Tymi substancjami są: kwas foliowy, jod, witamina D, kwas dokozaheksaenowy (DHA) i żelazo. Kiedy kobiety w ciąży powinny suplementować określone składniki i w jakich dawkach?

Kwas foliowy (witamina B9)

Kwas foliowy – kiedy brać? Według ekspertów PTGiP kwas foliowy w ciąży powinien być przyjmowany przez wszystkie ciężarne ze względu na wzrost zapotrzebowania na ten składnik w tym szczególnym czasie. Kwas foliowy pełni ważną funkcję w zapobieganiu wadom wrodzonym u płodu, w tym zwłaszcza wadom cewy nerwowej, których konsekwencją może być bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa lub przemieszczenie struktur mózgowia. Rekomendowane dobowe dawki kwasu foliowego różnią się w zależności od okresu stosowania, stopnia ryzyka niedoboru oraz wyniku wywiadu w kierunku wad cewy nerwowej. Zasadniczo do 12. tygodnia ciąży zaleca się od 0,4 do 0,8 mg kwasu foliowego/dziennie, a po 12. tygodniu ciąży od 0,6 do 0,8 mg.

Jod

Według aktualnych norm żywienia dla populacji Polski u dorosłego człowieka zapotrzebowanie na jod wynosi przeciętnie 150 µg na dobę, natomiast u kobiet w ciąży wzrasta ok. 1,5-krotnie, do ok. 220 µg na dobę. Powodem zwiększonego zapotrzebowania na jod u ciężarnych jest wzmożone wydalanie nerkowego jodu, aktywność niektórych enzymów oraz zapotrzebowanie płodu. W najnowszych rekomendacjach PTGiP zaleca się suplementację jodem u wszystkich kobiet w ciąży, u których nie ma do tego przeciwwskazań w dawce 150–200 µg.

Witamina D

Suplementacja witaminą D w ciąży może zmniejszać ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, ciężkiego krwotoku poporodowego, cukrzycy ciążowej oraz niskiej masy urodzeniowej u dziecka. Dodatkowo witamina D korzystnie wpływa na przebieg ciąży pod warunkiem, że suplementację rozpoczęto w okresie implantacji łożyska. Z uwagi na powszechnie występujące w naszej szerokości geograficznej niedobory witaminy D, suplementacja jest zalecana wszystkim kobietom w ciąży w dawce 37,5–50 µg na dobę.

Kwas dokozaheksaenowy (DHA)

Kolejną substancją, którą powinno się suplementować w okresie ciąży, jest kwas DHA. Rekomendowana przez PTGiP dawka to co najmniej 200 mg DHA dziennie. Kobiety spożywające w ciąży i okresie przedkoncepcyjnym ryby morskie rzadziej niż 2 razy w tygodniu powinny przyjmować nawet do 600 mg DHA. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe, w tym DHA, wpływają na wydłużenie czasu trwania ciąży i zmniejszają ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego.

Żelazo

Kobiety ciężarne są bardziej narażone niż reszta osób zdrowych na wystąpienie niedoboru żelaza w organizmie ze względu na fakt, że w okresie ciąży zapotrzebowanie na ten składnik wzrasta o ok. 1 mg na dobę w pierwszym oraz o ok. 7,5 mg na dobę w trzecim trymestrze. Powodem tego jest powiększanie się macicy i objętości krwi oraz rosnące zapotrzebowanie płodu. Zalecenia PTGiP w zakresie suplementacji żelazem są takie, aby w trakcie pierwszej wizyty u lekarza przeprowadzić kontrolę morfologii oraz stężenia ferrytyny i rozpocząć suplementację wybranym preparatem żelaza w dawce do 30 mg dziennie przed 16. tygodniem ciąży wtedy, gdy zostanie potwierdzona niedokrwistość z niedoboru żelaza.

Jednocześnie warto zaznaczyć, że eksperci PTGiP podkreślają, że podstawowym źródłem witamin, mikro- i makroelementów dla kobiet w ciąży powinna być zdrowa, racjonalna i odpowiednio zbilansowana dieta. Stosowanie preparatów wielowitaminowych, zawierających całą gamę witamin i minerałów, u zdrowych kobiet ciężarnych w ramach profilaktyki nie jest zalecane. Substancje czynne w ciąży, oprócz wymienionych w tym artykule, powinny być uzupełniane tylko i wyłącznie w przypadku określonych wskazań medycznych. Suplementację poszczególnych składników wymienionych w tym artykule zawsze warto omówić z lekarzem prowadzącym ciążę.

 

Bibliografia:

  1.  Wiesner A., Paśko P., Stosowanie suplementów u kobiet ciężarnych w świetle najnowszych rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Farmacja Polska, Tom 77, nr 1, 2021.